大学发展史——阅读材料
4 / 5
⑨所su ǒ谓w âi 平p ín ɡ天ti ān 下xi à在z ài 治zh ì其q í国gu ï者zh ě：上sh àn ɡ老l ǎo 老l ǎo ,而ãr 民m ín 兴x īn ɡ孝xi ào ；上sh àn ɡ长zh ǎn ɡ长zh ǎn ɡ,而ãr 民m ín 兴x īn ɡ弟t ì；上sh àn ɡ恤x ù孤g ū而ãr
民m ín 不b ú倍b âi 。是sh ì以y ǐ君j ūn 子z ǐ有y ǒu 絜xi ã矩j ǔ之zh ī道d ào 也y ě。所su ǒ恶w ù于y ú上sh àn ɡ，毋w ú以y ǐ使sh ǐ下xi à；所su ǒ恶w ù于y ú下xi à，毋w ú以y ǐ事sh ì上sh àn ɡ；所su ǒ恶w ù于y ú前qi án ，毋w ú以y ǐ先xi ān 后h îu ；所su ǒ恶w ù于y ú后h îu ，毋w ú以y ǐ从c ïn ɡ前qi án ；所su ǒ恶w ù于y ú右y îu ，毋w ú以y ǐ交ji āo 于y ú左zu ǒ；所su ǒ恶w ù于y ú左zu ǒ，毋w ú以y ǐ交ji āo 于y ú右y îu 。此c ǐ之zh ī谓w âi 絜xi ã矩j ǔ之zh ī道d ào
。
⑩《诗sh ī》云y ún ：“乐l â只zh ǐ君j ūn 子z ǐ，民m ín 之zh ī父f ù母m ǔ。”民m ín 之zh ī所su ǒ好h ào 好h ào 之zh ī，民m ín 之zh ī所su ǒ恶w ù恶w ù之zh ī，此c ǐ之zh ī谓w âi 民m ín 之zh ī父f ù
母m ǔ。《诗sh ī》云y ún ：“节ji ã彼b ǐ南n án 山sh ān ，维w ãi 石sh í岩y án 岩y án ，赫h â赫h â师sh ī尹y ǐn ，民m ín 具j ù尔ěr 瞻zh ān 。”有y ǒu 国gu ï者zh ě不b ù可k ě以y ǐ不b ù慎sh ân ，辟p ì则z ã为w âi 天ti ān 下xi à僇l ù矣y ǐ
。
《诗sh ī》云y ún ：“殷y īn 之zh ī未w âi 丧s àn ɡ师sh ī，克k â配p âi 上sh àn ɡ帝d ì。仪y í监ji àn 于y ú殷y īn ，峻j ùn 命m ìn ɡ不b ù易y ì。”道d ào 得d ã众zh în ɡ则z ã得d ã国gu ï，失sh ī众zh în ɡ则z ã失sh ī国gu ï。是sh ì故ɡù君j ūn 子z ǐ先xi ān 慎sh ân 乎h ū德d ã。有y ǒu 德d ã此c ǐ有y ǒu 人r ãn ，有y ǒu 人r ãn 此c ǐ有y ǒu 土t ǔ，有y ǒu 土t ǔ此c ǐ有y ǒu 财c ái ，有y ǒu 财c ái 此c ǐ有y ǒu 用y în ɡ。德d ã者zh ě本b ěn 也y ě，财c ái 者zh ě末m î也y ě。外w ài 本b ěn 内n âi 末m î，争zh ēn ɡ民m ín 施sh ī夺du ï。是sh ì故ɡù财c ái 聚j ù则z ã民m ín 散s àn ，财c ái 散s àn 则z ã民m ín 聚j ù。是sh ì故ɡù言y án 悖b âi 而ãr 出ch ū者zh ě，亦y ì悖b âi 而ãr 入r ù；货hu î悖b âi 而ãr 入r ù者zh ě，亦y ì悖b âi 而ãr 出ch ū
。
（11）《康k ān ɡ诰g ào 》曰yu ē：“惟w ãi 命m ìn ɡ不b ù于y ú常ch án ɡ。”道d ào 善sh àn 则z ã得d ã之zh ī，不b ù善sh àn 则z ã失sh ī之zh ī矣y ǐ。楚ch ǔ书sh ū曰yu ē：“楚ch ǔ国gu ï无w ú
以y ǐ为w ãi 宝b ǎo ，惟w ãi 善sh àn 以y ǐ为w ãi 宝b ǎo 。”舅ji ù犯f àn 曰yu ē：“亡w án ɡ人r ãn 无w ú以y ǐ为w ãi 宝b ǎo ，仁r ãn 亲q īn 以y ǐ为w ãi 宝b ǎo 。”秦q ín 誓sh ì曰yu ē：“若ru î有y ǒu 一y í介ji â臣ch ãn ，断du àn 断du àn 兮x ī无w ú他t ā技j ì，其q í心x īn 休xi ū休xi ū焉y ān ，其q í如r ú有y ǒu 容r ïn ɡ焉y ān 。人r ãn 之zh ī有y ǒu 技j ì，若ru î己j ǐ有y ǒu 之zh ī；人r ãn 之zh ī彦y àn 圣sh ân ɡ，其q í心x īn 好h ào 之zh ī；不b ú啻ch ì若ru î自z ì其q í口k ǒu 出ch ū，寔sh í能n ãn ɡ容r ïn ɡ之zh ī，以y ǐ能n ãn ɡ保b ǎo 我w ǒ子z ǐ孙s ūn 黎l í民m ín 。尚sh àn ɡ亦y ì有y ǒu 利l ì哉z āi ！人r ãn 之zh ī有y ǒu 技j ì，媢m ào 嫉j í以
y ǐ
